Iron deficiency Anemia
کمبود آهن یکی از شایعترین اشکال سوء تغذیه است. در جهان حدود 50% کم خونی ها مربوط به کمبود آهن می باشد که باعث مرگ 841000 نفر در سال میشود.
علل کمبود آهن به سه گروه تقسیم می شوند :
1 . افزایش نیاز که شامل رشد سریع در دوران شیرخوارگی یا نوجوانی، حاملگی و درمان با ارتیروپوئتین می باشد.
2 . افزایش میزان از دست دادن آهن که شامل خون ریزی مزمن، قاعدگی، خونریزی حاد، اهدا خون و فصد خون برای درمان غلظت بالای خون است.
3 . کاهش جذب یا دریافت آهن که شامل رژیم غذائی ناکافی، بیماری های سوء جذب، سوء جذب ناشی از عمل جراحی مثل برداشتن معده و التهاب حاد یا مزمن می باشد.

آهن مورد استفاده برای خونسازی معمولاً در مغز استخوان ذخیره می شود که بتدریج برای تولید گلبولهای قرمز مصرف می شود. تا زمانی که ذخیره مغز استخوان به اتمام نرسیده است کم خونی خود را نشان نمیدهد. به محض اتمام ذخیره آهن بتدریج کم خونی خود را نشان میدهد که در ابتدا با افت هموگلوبین و تغییر در اندازه و محتویات گلبول قرمز همراه است تا جائی که میزان کم خونی به مدتی میرسد که باعث ایجاد علائم بالینی می گردد.

کم خونی فقر آهن در خانمها شایعتر است ولی در صورتیکه در آقایان دیده شود حتماً بررسی سیستم گوارش از نظر خونریزی های گوارشی لازم است.
علائم کم خونی فقر آهن بستگی به شدت فقر آهن دارد که در کل این علائم شامل خستگی ضعف، رنگ پریدگی و کاهش ظرفیت فعالیت بدنی، شکاف گوشه لبها و قاشقی شدن ناخنها، تمایل به خوردن خاک، مهر نماز، برنج خام و یخ می باشد.

تشخیص کمبود آهن از طریق انجام آزمایشات میسر است.درمان کم خونی ناشی از فقر آهن بستگی به شدت کمبود آهن دارد. در مورد خفیف توصیه به مصرف گوشت قرمز، جگر، زرده تخم مرغ می شود که به ترتیب بیشترین مقدار آهن را در خود دارند. سبزیجات حاوی آهن نظیر اسفناج بدلیل جذب کم آهن آنها منبع مناسبی برای تأمین آهن نیستند.
نان های باگت و چای می توانند از جذب آهن جلوگیری کنند. مصرف ویتامین C بهمراه آهن باعث افزایش جذب آن می شود.

در موارد متوسط تا شدید نیاز به آهن بایستی از آهن خوراکی یا تزریقی استفاده نمود که این امر حتماً بایستی توسط پزشک صورت گیرد و از خوردن آهن بعنوان داروئی مثل ویتامینها بدون مشورت با پزشک باید اکیداً پرهیز کرد چرا که مصرف مقادیر زیادی آهن که مورد نیاز بدن نمی باشد باعث رسوب آهن در تمامی بافتهای بدن نظیر پوست، احشاء و قلب می شود که می تواند باعث اختلال در عملکرد اندامها شود.